پرسش هفتم : باسلام خدمت دکتر پیشیاره عزیز. جناب دکتر آیا تشخیص رفتارهای شبه اوتیسم به معنای در طیف قرار گرفتن اوتیسم است؟ در خصوص عدم یکپارچگی حسی چطور؟ آیا بچه ای که عدم یکپارچگی دارد، یعنی درطیف است؟ آیا کودک در طیف، درمان قطعی میشود؟

پاسخ از دکتر پیشیاره:

درود و سلام 

وقت خوش

دوست ارجمند، بنظر می رسد که بتوان پرسش شما را با عنوان تشخیص و افتراق اختلال اوتیسم از شبه اوتیسم و عدم یکپارچگی حسی و عوامل تاثیرگذار بر آنها و شیوه ها و میزان بهبود کد بندی کنم. همانطور که قبلا هم در پرسشی مشابه خدمتتان عرض کرده بودم، موضوع تشخیص گذاری و بررسی افتراقی در حیطه کار تشخیصی اختلال اوتیسم در حیطه استادان روانپزشکی کودک گرامی است و بنده فقط علائم را بررسی می کنم توضیحاتی  را خدمتتان ارائه می کنم و پیشنهادات توانبخشی عصبی و توانمندسازی عصبی را توصیه می نمایم که جزو کار و حیطه تخصص من می باشد. در این مرتبع تلاش می کنم تا توضیحات خودم را کامل و تشریح کنم تا شاید شائبه ها برطرف گردد، البته پیشاپیش از طولانی شدن پاسخ پوزش می طلبم.

واژه اختلال و بیماری زمانی مطرح می گردد که فرد از انجام کلیه امور زندگی؛ کاری، تفریحی، آموزشی، بازی و هویتی ناتوان گردد و نتواند عملکرد مورد انتظار واقعی استاندارد( یعنی کف انتظارات که بطور معمول از میانگین انتظارات  کودکان طبیعی در جامعه پایین تر است) را برآورده سازد و از نظر روانپزشکی نیز زمانی مطرح می گردد که طبق معیارها و شاخصه های ارائه شده در DSM-V کودک دچار افت و پسرفت (از دست دادن کلام و تعادل) در عملکردهای ارتباطی و اجتماعی گردد و با انجام مداخلات توانبخشی روی کودک و انجام مداخلات مشاوره ای به پدر و مادر کودک در خصوص انجام تغییرات و اصلاحات در بافتار و ساختار هیجانی و پرورشی خانواده هیچ تغییری در جهت مثبت مشاهده نگردد  ولی اگر کودک دچار تاخیر کمتر از شش ماه نسبت به همسالان و همتایانش باشد و یا عاملی نظیر موارد فوق الذکر همراه با تشنج و یا دور سر بزرگ و یا بیماریهای متعدد تاثیر گذار در سیر رشدی کودک مشاهده گردد  و همچنین سن کودک  کمتر از چهار سالگی باشد و علائمی درخصوص از دست دادن ها نداشته باشد و فقط در کسب مهارتها تاخیر داشته باشد و این موارد با یافتن دلائل و علائمی حاکی از اختلالات حسی به ویژه در حیطه های حس لمسی، حس عمقی و حس تعادلی مشاهده گردد (در ارزیابی بالینی) بنابراین با انجام مداخلات بالینی و کاردرمانی به ویژه بطور تخصصی در حوزه همین سه حس مورد اشاره و ارائه مشاوره های تخصصی و کاربردی در زمینه ساختار و بافتار هیجانی و پرورشی و تربیتی کودک وجود عدم یکپارچگی حسی SID) مطرح می گردد.

همانطور که در تصویر بالا ملاحظه می فرمایید، بروز اختلالات حجمی( ماکروسفالی= بزرگی جمجمه به میزان ۳۵% و میکروسفالی = کوچکی اندازه جمجمه به میزان ۱۵-۵ % )  و همچنین مواردی نظیر اختلالات خواب به میزان ۶۵%  و اختلالات ناهنجاری های امواج مغزی به میزان ۵۰% و تشنج به میزان ۲۵%  میتوانند بر کسب تشخیص اوتیسم تاثیر گذار باشند یعنی در خیلی از مواقع این تجربه و دانش ارزشمند روانپزشکان ارجمند است که میتوانند با ارائه مداخلات دارویی و استفاده از خدمات توانبخشی به هنگام علائم و نشانه های همپوشان با علایم اختلال اوتیسم را شناسایی کنند و به تخفیف و مهار آنها اقدام کنند تا شدت و بالطبع سطح اختلال بروز یافته کاهش یابد.

همچنین باید در نظر داشت که در آخرین و به روز ترین سطح بندی علمی اختلال اوتیسم در  کتاب راهنمای تشخیص گذاری بالینی روانپزشکی DSM-V، دو حوزه مورد بررسی قرار می گیرند و سه سطح ( خفیف، متوسط  و شدید) برای این اختلال در نظر گرفته می شود که به قرار زیر می باشند:

که کودکان در این سطح بطور معمول کم حرف، خجالتی و با اعتماد بنفس پایین و دارای نقص در برقراری و تداوم ارتباط اجتماعی با همتایان می باشند.

در کودکان سطح دوم ( متوسط)، نقص توانمندی کلامی و برقراری ارتباط همراه با علاقه افراطی و غیر قابل انعطاف به تغییرات محیطی به علایم سطح اول افزوده می گردد.

اما در کودکان سطح سوم(شدید) ، مختل شدن توانمندی اجتماعی در همه ی زمینه های کلامی و حرکتی و تمرکز و توجه طولانی مدت بروز می کند.

بنابراین یکی از عوامل تاثیر گذار بر روند و میزان بهبود مداخلات درمانی و توانبخشی به سطح و شدت اختلال باز می گردد. همچنین عامل تاثیر گذار دیگر زمان آغاز مداخلات توانبخشی و کاردرمانی بطور همه جانبه و فشرده ولی بدور از تحمیل فشار جلسات و مداخلات بیش از حد تحمل کودک می باشد.

همیشه و همواره باید به اهمیت برنامه و پروتکل دقیق و زمانبندی شده و مرحله به مرحله دقت نمود زیرا همانطوریکه در ابتدای بحث هم خدمتتان عرض نمودم ممکن است سبب بروز تشنج و اختلالات نا همگونی و سندرم تحریک بیش از حد overload گردد که باید بسیار هوشمندانه و دقیق برنامه ریزی نمود.

امیدوارم توانسته باشم بطور دقیق و کامل و بطور شفاف در حد توان و دانش اندک ام پاسخ سرکار عالی و همه ی کسانی را که در این خصوص دغدغه و نگرانی دارند، داده باشم.

سربلند باشید و پایدار

با سپاس فراوان از پرسش ارزشمندتان 

ابراهیم پیشیاره- دفتر کاردرمانی رشد