آتاکسی چیست و چه عواملی باعث ایجاد آن می شود ؟

آتاکسی نوعی عدم ایجاد هماهنگی عضلانی می باشد که می تواند بر گفتار فرد ، حرکات چشم ، توانایی بلع ، راه رفتن و حرکات ظریفی که به صورت ارادی توسط فرد انجام می شود تاثیر بگذارد.

برخی از بیماری هایی که می توانند باعث بروز اتاکسی شوند : ام اس ، ضربه  مغزی ، مصرف زیاد الکل ، سکته مغزی، فلج مغزی ، مشکلات ژنتیک و تومورها تاکسی همچنین  اتاکسی می تواند ناشی از برخی مشکلات ایمنی و عفونت ها باشد .در ادامه انواع آتاکسی را در این مقاله به تفصیل شرح خواهیم داد.

آتاکسی چیست ؟

آتاکسی نوعی بیماری است که در اثر برخی عوامل  ایجاد می‌شود و می‌تواند در هماهنگی گفتار و تعادل فرد تاثیر منفی بگذارد

اتاکسی می‌تواند به دلیل عوامل ژنتیکی در فرد از ابتدای تولد وجود داشته باشد و در برخی موارد نیز در اثر بیماری های نظیر سکته مغزی و تومورهای مغزی و یا ضربه سر افراد ممکن است در آینده دچار تاکسی شوند

آتاکسی معمولاً به طور ناگهانی شروع می شود و با گذشت زمان بدتر خواهد شد و در برخی مواقع نیز روند بیماری ثابت میماند این شروع و شدت بستگی به علت ایجاد آن دارد.

 

انواع آتاکسی :

آتاکسی مخچه

آتاکسی مخچه ناشی از اختلال عملکرد مخچه در  مغز است که باعث مشکلات ادراک حسی و اختلال در هماهنگی و کنترل حرکتی میشود.

آتاکسی مخچه معمولاً باعث ایجاد علائم عصبی زیر میشود :

• لرزش و حرکت اضافی اندام خصوصاً هنگام تلاش برای انجام یک فعالیت

• ناتوانی در تنظیم سرعت حرکات نیز از علائم آتاکسی مخچه ای میباشد

• شدت آتاکسی مخچه ای به میزان سطح ضایعه مخچه بستگی دارد که می‌تواند به صورت یک طرفه و یا دو طرفه باشد

• افراد اتاکسی مخچه ای معمولاً برای جبران مشکلات تعادلی خود در حالت ایستاده پاهای خود را به صورت عقب و جلو حرکت می دهند تا بتوانند تعادل خود را حفظ کنند

• در آتاکسی مخچه ای لکنت زبان هم ممکن است دیده شود. وقتی که اتاکسی بر مخچه تاثیر می‌گذارد فرد در برنامه ریزی حرکتی دچار اختلال می گردد و هنگام انجام حرکات ارادی لرزش سر چشم و اندام دیده می‌شود همچنین ریتم و بلندی صدای افراد در حین تکلم نیز دچار اختلال می گردد.

آتاکسی حسی

ین نوع از اتاکسی به دلیل از بین رفتن اعصاب حسی محیطی ایجاد می شود در این نوع اتاکسی فرد نسبت به موقعیت اعضای بدن خود نا آگاه می شود لذا آگاهی از  وضعیت بدن خود را در شرایط مختلف فیزیکی از دست میدهد.

در اتاکسی حسی راه رفتن با پاهای باز انجام میشود و راه رفتن پاشنه و پنجه رعایت نمیشود و صدای شالاپ شولوپ در راه رفتن در اتاکسی حسی به همین دلیل میباشد.

آتاکسی وستیبولار

سرگیجه از علائم بارز آتاکسی وستیبولار سرگیجه است ،این نوع انتاکسی بر سیستم دهلیزی گوش تاثیر می گذاردکه در شنوایی نقش عمده ای دارد و می‌تواند ناشی از آسیب عصب گوش داخلی باشد در موارد حاد می تواند منجر به موارد زیر شود:

سرگیجه ،حالت تهوع و استفراغ و در موارد مزمن به صورت دو طرفه فرد را درگیر میکند و فرد نوعی ناپایداری و عدم تعادل را تجربه می کند.

علائم آتاکسی وستیبولار :

علایم آتاکسی وستیبولار متفاوت است و به نوع و شدت اتاکسی و سن شروع بستگی دارد

اگر اتاکسی به دلیل مشکلات ژنتیکی ایجاد شود می توان از بدو تولد وجود داشته باشد و اگر به دلیل آسیب دیدگی یا مشکلات ثانویه باشد ممکن است علائم در هر سنی ایجاد شود در بعضی موارد علائم بهبود می یابند

علائم اولیه شامل موارد زیر است :

مشکلات گفتاری از قبیل گفت آرام و آهسته و مشکل در تولید صدا ،کنترل صدا و ریتم صدا به مرور زمان ممکن است علائم دیگری نیز در اتاکسی وستیبولار  ظاهر شود مانند مشکل بلع که می‌تواند منجر به خفگی شود .

لرزش زیاد و نیستاگموس و حرکات لرزشی در چشم  (یک حرکت تکراری و ریتمیک در چشم به صورت عمودی و افقی و یا دارای دایره ایجاد می شود)

آتاکسی فریدریش

مهمترین علامت آتاکسی فردریش انحنای ستون فقرات یا اسکولیوز در ستون مهره ها می باشد . برخی از علائم دیگر اتاکسی فردریش دیابت و مشکلات قلبی است و همچنین عوارضی نظیر مشکلات چشم و گوش نیز ممکن است ایجاد شود، فرد مبتلا به آتاکسی فردریش در طول زندگی نیاز به حمایت کامل دارد .

در صورتی که اتاکسی ناشی از یک بیماری اولیه مانند سکته مغزی یا فلج مغزی باشد معمولاً با گذشت زمان این نوع تاکسی بهتر می‌شود و ممکن است در نهایت کاملا از بین برود .

مرجع : مرکز جامع توانبخشی ایران