جلسه اول پرسش و پاسخ خانواده ها با دکتر پیشیاره در موضوعات زیر انجام پذیرفت:
- پرخاشگری در کودک اوتیسم
- تعیین میزان بهبود در کودک با فلج مغزی از نوع نیمه ی بدن
- رابطه‌ی بیش فعالی و ضعف در یادگیری یا هوشبهر پایین
- راهکار برای کودک با اختلال در کنترل هماهنگی حرکتی یا دستپاچلفتگی
- اختلال خواب در کودکان و نوزادان
- اختلال رفتاری در کودکان و اهمیت الگوسازی توسط پدر
متن کامل پرسش و پاسخ های جلسه اول به شرح زیر می‌باشد. در ضمن کلیه جلسات به صورت ساختار یافته در بخش پرسش و پاسخ‌های رایج در دسترس می باشند:
پرسش اول : پرخاشگری در کودک اوتیسم
سلام خسته نباشید یکی ازفامیلهای ما بچه اش اوتیسم داره الان ده سالشه و مادروپدرش خیلی اذیت میشن چون پرخاشگره و وقتی مریض میشه خیلی اذیت میکنه و نااروم میشه و پدر و مادرشو کتک میزنه وگریه میکنه کلاس های مخصوص بچه های استثنایی هم میره میخواستم بدونم درمان داره که این بچه ها عادی بشن؟ وچون فرزند اولشونه بچه ی دیگه ای ندارن برای فرزند دوم چه اقدامی بکنن که اوتیسم نشه و پرخاشگریش کنترل بشه چون مادرشو میزنه ؟لطف میکنید راهنمایی کنید.
پاسخ دکتر پیشیاره : در پاسخ به بخش اول پرسش باید عرض کنم که همیشه در مواجه با کودک اوتیسم اولین پرسشی که در ذهن درمانگر نقش می بندد اینست که نوع و سطح آن چیست؟ میزان مشکلات اختلال یکپارچگی حسی یا پردازش حسی در ایشان چگونه است؟ آیا تاکنون اقدامات بالینی خاصی در این زمینه صورت گرفته است؟ زیرا که همیشه قانون اینگونه است که کلیه کودکان با اختلال اوتیسم دارای درجات مختلف و متمایزی ار اختلال یکپارچگی حسی هستند( البته باید در نظر داشت که این الزاما یک قانون دوسویه نیست)، و در بسیاری از مواقع ریشه ی بیقراری و ناآرامی و پرخاشگری در این کودکان میتواند این امر باشد که آنها در یک الگوی حسی آستانه ی ثبت حسی بالا و یا پائینی نسبت به حد معمول و هنجار طبیعی دارند و این موضوع سبب میشود تا از قرار گرفتن در معرض آن حس دچار اذیت و احساس ناخوشایند بشوند و شروع به پرخاشگری بکنند. از شایعترین این موارد میتوان به قرار گرفتن بطور طولانی مدت در فضای بسته و هوای ساکن، قرار گرفتن در معرض نور و صدا ی شدید، قرار گرفتن در جمع افراد زیاد و سرو صدای جمعیت و جاهای شلوغ و یا قرار گرفتن در معرض بوهای تحریک آمیز (خوشایند و یا ناخوشایند) اشاره نمود.
مورد دیگر اینست که آیا کودک این رفتار را فقط نسبت به پدر و مادرش بروز می دهد یا نسبت به همه؟ زیرا در بسیاری از مواقع کودک با اوتیسم فاقد توانایی گفتاری به دنبال راهکار و خواسته ای است و چون بالطبع حرکات انگشتی وریز و ظریف آنها هم مشکل دارد بنابراین به اولیه ترین الگوهای ارتباطی یعنی استفاده از کف دست و ضربه زدن پناه می برند. در خیلی از مواقع دیده شده است که بموازات قرار گرفتن پدر و مادر در جمع فامیل و دوستان، کودک احساس تنهایی می کند و شروه به بروز اینرفتار می کند.
اما اگر این الگوها بطور ثابت در قالب الگوهای عادتی رفتاری وجود دارد باید با استفاده از دارو درمانی به تخفیف و تسکین آنها در کنار استفاده از جلسات مشاوره ی روانشناسی به پدر و مادر و همچنین خدمات رفتار درمانی و بازی درمانی به کودک پرداخت.
در پاسخ به بخش دوم ؛ باید عرض کنم که بررسی دقیق آزمایشهای کروموزومی و همچنین تحت نظر بودن و انجام آمنیوسنتز و … زیر نظر پزشک متخصص بسیار الزامی است ولی نکته ای که همیشه نادیده انگاشته میشود، استفاده از خدمات روانشناسی به پدر و مادر و تلقین فضای روانی پاک و سالم و بارور نمودن توانایی آنها در داشتن فرزند بعدی و کاهش اضطراب و استرس روانی خارج از حد هنجار آنها می باشد.
پرسش دوم : تعیین میزان بهبود در کودک با فلج مغزی از نوع نیمه ی بدن
باسلام.دختری دارم حدود سه سالشه،تو یکسال ونیمگی متوجه شدیم که فلج مغزی(یه سمت بدن) با کمک کاردرمانگر خیلی زود شروع به راه رفتن کرد،از لحاظ هوشی خیلی باهوشه وبه حرف زدنش خیلی مسلطه و عالی صحبت میکنه. تنها مشکلی که داره اینه که یکی از پاهاش رو خیلی کم به دنبال خودش میکشه،آیا با وجود پیشرفت علم جدید میتونه راه رفتنش خوب بشه،وباید به چه دکتری برای درمان مراجعه کنم با تشکر ازدکتر پیشیاره.
پاسخ دکتر پیشیاره : باید عرض کنم که کاش مشخص می فرمودید مشکل در کدام سمت بدن وجود دارد؟ و آیا کاردرمانی بر روی ایشان میشود یا نه؟ اگر از رویکردهای نوین توانبخشی ( کنترل حرکتی Motor Control و یا یادگیری حرکتی Motor learning) استفاده شود میتواند بسیار تاثیرگذار باشد ، چون به توانایی هوشی خوب دختر خانم تان اشاره کردید باید عرض کنم که استفاده از رویکردهایی که در بالا خدمتتان عرض کردم علاوه بر کار کردن بر روی موارد مرتبط با حیطه ی جسمانی از قبیل قدرت عضله و کشش و … به موارد بسیار مهمی نظیر تغییر و اصلاح ذهنی الگوهای حرکتی مورد استفاده ی رفتاری و عادتی فرزندتان می پردازد.
همچنین باید به این مساله توجه بفرمایید که طبق دیدگاههای نوین توانبخشی، اینطور نیست که بگوییم فقط یکطرف و یک سمت کودک دچار اختلال و مشکل است؛ بلکه باید گفت سمت بیشتر مبتلا (More affected) و سمت کمتر مبتلا (less affected) بنابراین در این مواقع باید از تمرینات مرتبط با روشهای ادراکی-حرکتی یا Perceptual Motor استفاده نمود و الگوهای حرکتی تخصصی حرکات بنیادین بدنی یا Fundamental Body Movement را بکار گرفت. ساده تر اینکه هماهنگی تنه و لگن و به ویژه عضله کوادراتوس لومباروم را باید در نظر گرفت و زمانبندی حرکتی یا سکانس حرکتی عضلات لگنی و رانی را با عضله ی بسیار مهم و تاثیر گذار هامسترینگ.
البته اصلی ترین مساله همیشه پیشگیری از بروز کوتاهی های اندام و بدشکلی ها است که باید بسیار دقیق ارزیابی و مورد توجه قرار گیرد.
پرسش سوم : رابطه‌ی بیش فعالی و ضعف در یادگیری یا هوشبهر پایین
سلام خسته نباشیدخدمت جناب دکتر پییشیاره.پسربچه ای که پیش فعال باشه.احتمال داره کاملا خوب بشه.ازلحاظ ذهنی ضعیف باشه.تحت درمان هم باشه.
پاسخ دکتر پیشیاره : باید عرض کنم که اولا لطفا اصلاح بفرمایید که بیش فعال بطور کامل نام این اختلال عبارتست از اختلال نقص توجه همراه با بیش فعالی (ADHD). باید سن کودک تان را عنایت بفرمایید، بسیار بهتر است تا در سن بالای چهار سالگی از ایشان آزمون کامل وکسلر -۴ به عمل بیاورید و مشخص بشود تا کدام مولفه ها مشکل اساسی دارند و میزان نقص و اختلال توجه ای ایشان چقدر بر آموزش و یادگیری ایشان تاثیر گذار هست و چقدر میتوان با استفاده از دارو درمانی مناسب زمینه ی استفاده ی بهینه از زمان آموزش را برای ایشان مورد استفاده قرار داد.
استفاده از تمرینات زیربنایی نظیر تمرینات ادراکی- حرکتی و تعادلی و افزایش توان توجه دیداری فضایی میتواند بسیار کمک کننده باشد همچنین همیشه در این موارد بررسی وضعیت رفتاری و الگوهای پدر و فضای روانی حاکم بر خانواده به ویژه رابطه ی پدر و پسر میتواند تعیین کننده باشد.
پرسش چهارم : راهکار برای کودک با اختلال در کنترل هماهنگی حرکتی یا دستپاچلفتگی
سلام خسته نباشید.دختره من کلاس پنجم میره .درسش خیلی خوبه معلماش تا حالا راضی بودن.تنهامشکلم کند بودنه دستش هس چه تو نوشتن تکالیف درمنزل .چه در کلاس ک باعث میشه عقب بیفته از بقیه .چه راهکاری دارین برا این مشکل .ممنون
پاسخ دکتر پیشیاره : باید عرض کنم که ممکنه دختر خانم شما دارای اختلال عدم هماهنگی رشد حرکتی ( DCD یا Developmental Coordination Disorder باشد که با انجام آزمون های ساده ای نظیر آزمون MABC-2 و یا آزمون بروینیکس اوزرتسکی آنرا مورد بررسی قرار داد و در بخشهای کاردرمانی آموزشی با استفاده از تمرینات Dexterity و تقویت الگوهای مهارتی دست ورزی با استفاده از خمیرهای درمانی Putty به ایشان کمک نمود.
هر چند ارزیابی ثبات مفاصلی نظیر مچ دست نیز به ایشان کمک می کند اگر بی ثباتی مچ دست و بی ثباتی مچ پا به همدیگر همراه باشند که از نوع کفش پوشیدن و الگوی خراب شدن پاشنه و کناره ی کفش و شکایت مستمر ایشان از کمر درد در هنگام راه رفتن و دویدن مشخص می شود.
پرسش پنجم : اختلال خواب در کودکان و نوزادان
سلام بچم هفت ماهشه اصلان خواب نداره چیکار کنم؟
پاسخ دکتر پیشیاره : اول بررسی ارتباط لمسی و عاطفی با خودتان. بررسی و توجه دقیق به میزان استرس و تنش عصبی خود و خانواده. و سوم استفاده از تمرینات آرامش بخشی ماساژ نوزادان با استفاده از کتب ارزشمند و معتبری نظیر ” ماساژ کودکان نوشته آلن هیث و نیکی بین بریج ” که در ایران بارها و بارها مورد ترجمه قرار گرفته است و در اکثر داروخانه ها و کتابفروشی ها وجود دارد و دارای تصاویر بسیار واضح و خوبی است که میتوانید هر روز یکی از آنها را برای کودک تان بطور میانگین سه تا پنج بار انجام بدهید.
اگر این بیخوابی تداوم داشت و همراه با ریفلاکسهای شدید Reflux و همچنین نیاز بسیار زیاد به تحریکات تعادلی مداوم داشت باید توسط روانپزشک و یا متخصص مغز و اعصاب کودکان مورد بررسی دقیق قرار بگیرد .
البه بهتر است با کاهش اضطراب خودتان و شادی و نشاط فضای خانواده و استفاده از تمرینات ماساژ گام بردارید و این امر موجب افزایش استرس و اضطراب تان نگردد.
پرسش ششم : اختلال رفتاری در کودکان و اهمیت الگوسازی توسط پدر
سلام خسته نباشید پسر بچه ای ۳دارم همش دوس داره همه رو بزنه هرچی هم بهش میگم کار خودشو میکنه خیلی هم داد و فریاد میکنه نمیدونم باید چیکار کنم ممنون میشم اگه راهنماییم کنید
پاسخ دکتر پیشیاره : باید عرض کنم این پرسش بیشتر در حیطه همکاران روانشناس کودک است و باید از خدمات مشاوره ای آنها در زمینه ی نوع و ماهیت رابطه ی پدر با ایشان و همچنین الگوهای تربیت رفتاری در سطح خانواده و سپس فامیل نزدیک یعنی پدر بزرگ و … بررسی بفرمایید. با سپاس.
