سبک های مختلف تربیت کودک
تمامی شیوه های تربیتی دارای دو ملاک عمده هستند:
۱- پذیرش و نثار محبت به کودک یا طرد و عدم گرمی و محبت با کودک
۲- دادن آزادی یا محدود کردن کودک
ترکیب دو ملاک عمده بالا روی هم چهار سبک تربیت کودک را شکل می دهند که عبارتند از:
۱- خانواده سهل گیر
والدینی اند که محبت و پذیرش زیادی نسبت به فرزندان خود دارند و در عوض کمترین کنترل و محدودیت را برای آن ها قائلند.
ویژگی ها:
– رفتار بد کودک را نادیده یا آن را می پذیرند.
– قوانین زیادی بر محیط خانواده حاکم نیست.
– قوانین محدودی هم که حاکم است یا شفاف نیست یا به درستی اجرا نمی شود.
– تسلیم قهر گریه و لجبازی کودک می شوند.
– دخالت در کارهای هم معنا ندارد چرا که به تعداد اعضای خانواده در یک موضوع نظر است.
– نسبت به فرزندان خود بی توجه اند و کنترلی بر رفتار آن ها ندارند.
– به فرزندان خود اجازه می دهند در هر سنی علی رغم عدم توانایی خودشان تصمیم بگیرند.
– معتقدند والد خوب هرگز عصبانی نمی شود.
– انتظارات مشخصی از فرزندان خود ندارند.
۲- خانواده سخت گیر و مستبدانه
در این روش تربیت کودک دو ملاک مطرح شده در بالا به شکل زیر اتخاد می شود. خانواده های سخت گیر والدینی اند که محبت و پذیرش خیلی کمی نسبت به فرزندان خود دارند و در عوض بیشترین کنترل و محدودیت را برای آن ها قائلند.
ویژگی ها:
– این والدین انتظارات بسیار بالایی از فرزندان خود با بدون در نظر گرفتن استعدادها و علایق آن ها دارند.
– در رفتار با فرزندان خود بسیار سرد و خشک اند و جو عاطفی کمرنگی بر فضای روابط حاکم است.
– محور اساسی تربیت فرزند اعمال قدرت خشونت و سختی است.
– کودکان در هیچ یک از امور منزل دارای حق رای و جایگاه مشورت قرار ندارند.
– تمام تصمیم گیری ها بدون لحاظ علایق وی بر کودک تحمیل می شود.
– محدودیت های شدیدی در ورود و خروج فرزندان از خانه، انتخاب دوست، نوع تفریحات و … حاکم است.
۳- خانواده مسامحه کار
والدینی اند که محبت و پذیرش خیلی کمی نسبت به فرزندان خود دارند و به همان نسبت کمترین کنترل و محدودیت را برای آن ها قائلند.
ویژگی ها:
– این والدین اصلا درگیر زندگی فرزندان خود نیستند.
– جز فراهم کردن نیازهای بسیار ابتدایی کودکان به سایر وظایف والدینی خود اصلا توجه ندارند.
– کمترین وقت و هزینه را صرف کودکان خود می کنند.
– فاصله فیزیکی و روانی زیادی بین کودک و والدین وجود دارند.
– والدین هر یک صرفا درگیر دل مشغولی های خاص خود هستند.
۴- والدین مقتدر
در خانواده هایی که والدین آن مقتدر هستند دو ملاک عمده دارای این ویژگی ها می باشند. والدینی اند که محبت و پذیرش متعادلی نسبت به فرزندان خود دارند و در نیز کنترل و محدودیت متعادلی را برای آن ها قائلند.
ویژگی ها:
– والدین نوعی محدودیت و کنترل بر رفتار فرزندان اعمال ولی آن ها را به استقلال و آزادی فکر نیز تشویق می کنند.
– نقش ها در خانواده مشخص و تعریف شده است و هر عضوی عهده دار مسولیتی است.
– همه اعضا قابل احترامند.
– اعضای خانواده صلاحیت اظهارنظر درباره مسایل و مشکلات خود را دارند.
– قوانین با جدیت اجرا می شود.
– تسلیم قهر کودک نمی شوند.
– در پاسخ به رفتار بد کودک نارضایتی و ناراحتی نشان می دهند.
– از رفتار سازنده کودک حمایت می کنند.
– اساس این شیوه بر همکاری، همیاری، مشورت دهی و مشورت خواهی است.
