اهمیت لمس در رشد حرکتی و ذهنی کودکان
نویسنده : زاهده نعیم، کارشناس ارشد کاردرمانی ، دفتر کاردرمانی پیشیاره، تهران، ایران.
تاخیر رشد حرکتی، ذهنی و شناختی در کودکانی که محرک حسی کافی و مناسب دریافت نکردهاند و دچار فقر حسی هستند متداول است. به عنوان مثال نوزادان نارس و بستری در مراکز درمانی و همچنین کودکان یتیم علاوه بر بیماریهای عفونی و وابسته، تکامل شناختی و رشدی اسیب دیده را نشان دادهاند.
مطالعات بسیاری اهمیت لمس و محرک مکانورسپتور در تسهیل رشد و تکامل کودکان را نشان داده است. فیلد و همکارانش اثر محرک لمس و حرکت را در کودکان نارس که در انکیباتور ایزوله شده و از بسیاری از محرکهای مکانورسپتور محروم بودند بررسی کردند. کودکانی که هر روز سه بار ۱۵ دقیقه محرک لمس دریافت کردند و اندامشان به صورت ارام خم شده است عملکرد تکاملی، خوگیری کامل، جهت یابی، حرکت و سطح هوشیاری بهتری را نشان داده و باعث کاهش احتمال بروز علائم نورولوژیک شد.
لمس کردن و نوازش کردن عملکرد سیناپسی و ترمیم کننده را تسهیل میکند و از طریق نوروترنسمیتر گابا بر سیستمهای مهاری و در نتیجه مجزاسازی عصبی مؤثر میباشد. در ضایعات عصبی باعث افزایش تراکم دندریتی در سیناپس و همچنین افزایش طول دندریت میشود. مکانیسم عمل، ازاد شدن فیبروبلاستهای فاکتور رشد میباشد. فاکتور رشد در پوست تولید میشود و میتواند از سدهای خونی-مغزی عبور کند جایی که تصور میشود تغییرات سیناپسی تحریک میگردد. بنابراین این محرکها فاکتور رشد و گیرنده هایش در پوست و مغز را مجددا تنظیم می کنند.
Reference :
Ardiel.E, Rankin.C.H, The importance of touch in development, Paediatr Child Health, 2010,15(3),153-156
