بر اساس آمار ومدارک مستند اختلال اضطراب درنزدیک به یک چهارم کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی توام با نقص توجهADHD))[1] دارای به عنوان یکی از مشکلات همراه تلقی میگردد(۱). همچنین در تحقیقات و منابع علمی مستند در مورد اختلال بیش فعالی توام با نقص توجه ADHD)) ناهمگونی و وجود اختلالات همبود متعدد در این گروه به اثبا ت رسیده است و همچنین مشخص گردیده بیش پاسخدهی حسی با مشکلات عاطفی –اجتماعی گره خورده است ومطالعات نشان داده اند رفتارهای بیش پاسخدهی حسی میتوانند روی انجام فعالیتهای روزمره زندگی ،مهارتهای آموزشی و مشارکت اجتماعی کودکان تاثیر داشته باشند. وجود اضطراب به این شدت زیاد در یک گروه تشخیصی ناهمگون به همراه فرکانسهای بالایی از درونی کردنهای اولیه Internalizing)) و برونی سازی Externalizing)) ومشکلات عاطفی میتواند دلایل بسیار محتملی در این زمینه وارد نماید (۱۱).این امر الزام انجام تحقیقات متعدداز زوایا ودیدگاههای مختلف را اثبات مینماید .درمان رده نخست در کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی توام با نقص توجه ADHD))ااستفاده از دارودرمانی است ولی پایداری الگوهایی از اضطراب و مشکلات خود تنظیمی –با وجود استفاده از دارو-حاکی از برخی عوامل تاثیر گذار نظیر مشکلات در اختلال تعدیل حسی SMD))[2] میباشد. تعدیل حسی به عنوان توانایی تنظیم وسازماندهی پاسخها به محرک حسی بطور سازگارانه ودرجه بندی شده تعریف میگرددAyres,1972; Lane, 2002) ). اختلال تعدیل حسی SMD))بر اساس ناتوانی در شدت سنجی دقیق و سازگارانه اطلاعات حسی مشخص میگردد(۲ ). اخیرا طبقه بندی در مورداختلال پردازس حسیSPD))[3]که شامل اختلال تعدیل حسیو انواع فرعی آن میباشد عنوان گردیده
که عبارتند از بیش پاسخدهی حسیSOR))[4] کم پاسخدهی حسیSUR))[5] و جستجوی حسیSS))[6] میباشد (Miller,2007)( 9و۸و۴) .اختلال تعدیل حسیSMD))نزدیک به پنج درصد جمعیت عادی (۶) وبالغ بر چهل تا هشتاد و هشت درصد افراد با ناتوانائیهای رشدی را متاثر میکند(۷) و به طور شایع با تشخیصهایی مثل اوتیسم ،ADHD،سندرم آسپرگر وسندرم شکننده Xهمبسته میباشد. مشخص گردیده که بیش پاسخدهی حسیSOR)) نوع بسیار شایع نزدیک به هشتاد درصد از اختلال تعدیل حسی SMD))است ، (Schaaf, 2001) ( 8). افراد بیش پاسخده نسبت به محرک حسی به شکل سریعتر ،با شدت بیشتر ویا با زمان طولانی تر در مقایسه با افراد دارای پاسخدهی حسی عادی واکنش نشان میدهند (Miller, 2007)( 5). بر اساس ارتباط و رابطه بین نقایص در تعدیل حسی با نقص در توجه ،انگیختگی و تکانشگری (Ayres, 1972)،استنباط میشود که برخی رفتارهای برونی سازی کودک از جمله بیش فعالی ،بی توجهی ،رفتار آشفته ممکن است در حقیقت به دلیل اختلال در تعدیل حسی باشد و به طور پایه ای مربوط به فرایندهای نورولوژیکی مرتبط با اختلال بیش فعالی توام بانقص توجهADHD)) باشد(۲ ). علائم اختلالات پردازش حسی با تظاهرات اختلال بیش فعالی توام با بی توجهADHD)) همپوشانی دارد (۳ ). نکته جالب این است که برای این کودکان با وجود تجویز انواع دارو همچنان پیامدهای حسی از بین نمیرود و آنها همچنان با مشکلات تعدیل و خود تنظیمی مواجه میباشند.استفاده از ارزیابیهای دقیق ومعتبر در این زمینه بر اساس مبانی فیزیولوژیک والگوهای رفتاری به عنوان یکی از زمینه های اصلی تحقیق در کودکان با اختلال بیش فعالی توام بانقص توجهADHD)) تلقی میگردد( ۲) به عنوان نمونه میتوان از مقیاس رفتاری اضطراب آشکار (RCMAS)در کودکان ، چک لیست رفتاری کودک( CBCL2001) ، ارزیابی عاطفی واجتماعی کودک نوپا و نوزاد ITSEA 2006)) ومقیاس فیزیولوژیکی پروتوکل چالش حسی ( SCP) نام برد .در این زمینه سیاهه بیش پاسخدهی حسی( SOR ) میتواند بیش پاسخدهی حسی را با درجه اعتباروروایی وپایداری بالایی گزارش نماید( ۱۰). این مقاله به بررسی مطالعات علمی انجام گرفته در زمینه ارتباط بین بیش پاسخدهی حسی ،اضطراب ومشکلات عاطفی –اجتماعی در کودکان با اختلال بیش فعالی توام با نقص توجه با استفاده از مقیاسهای رفتاری و فیزیولوژیکی میپردازد.
