ارتباط بین عملکردهای توجهی و لکنت

لکنت از رایج ترین اختلالات روانی گفتار است که زمینه ژنتیکی ،فیزیولوژیک و روانی دارد . این پدیده پیچیده روانی—حرکتی که منجر به اختلال در روند طبیعی گفتار  فرد می گردد در بیان کلامی فرد اشفتگی هایی از قبیل (تکرار،توقف،کشیده گویی) دیده می شود .

گفتار روان حاصل تعامل بین کنترل حرکتی (اعم از کنترل حرکتی ماهیچه های حلقی و زبانی)،توانایی های زبانی از قبیل فرموله و برنامه ریزی روند گفتار و همچنین توانایی های اجتماعی و احساسی (عملکرد گفتاری  فرد تحت فشار) و در نهایت توجه بعنوان چتری که تمام موارد را فوق الذکر را در بر می گیرد . در حقیقت توجه عاملی است که بین تمامی عوامل تاثیر گذار در گفتار روان هماهنگی ایجاد می کند. برای عملکرد شناختی مناسب توجه مهمترین عامل است و گفتار بعنوان بالاترین تظاهر عملکرد شناختی نیازمند توجه است . لئونارد کوهن بیان می کند که کودکان با اسیب های زبانی در کارکردهای شناختی از قبیل توجه و حافظه کاری مشکل دارند. در این بررسی کودکان دچار لکنت در مقایسه با کودکان عادی زودتر حواسشان پرت می شود و در توانایی انتقال توجه، توجه چندگانه و همچنین حافظه کاری مشکل دارند . برای توجیه این امر به بررسی مدل Baddeley می پردازیم .حافظه کاری سه زیر شاخه دارد که شامل phonological loop,visuospatial و central ، executive می باشد. حلقه فنولوژیک شامل ذخیره  کوتاه مدت  اطلاعات واجی و همچنین توانایی به یاد اوری اطلاعات کلامی و همچنین  توانایی گفتار درونی است . در حقیقت حلقه فنولوژیک پایه ای برای یادگیری زبان جدید و کلمات جدید است.  بینایی- فضایی به بررسی ارتباطات بینایی-فضایی و کینماتیک می پردازد و باعث ارتباط دیگر اجزایی می شود که در کنترل مرکزی توجه نقش دارند . بافر اپیزودیک که ظرفیت ذخیره اطلاعات و یکپارچگی ان  را در حافظه بلند مدت بر عهده دارد.پس بدلی مدلی را ارائه می کند که ورودی بینایی و شنوایی را در نهایت وارد بافر خروجی واجی می کند .به این معنی که مواردی که از لحاظ بینایی ارایه می شوند رمز گشایی شده و تبدیل به یک رمز واجی می شوند و در نهایت در بافر خروجی واجی ذخیره می گردند. عملکرد مرکزی باعث تسهیل روند retrival سریع واژه ها و ذخایر داده ها می گردد. اطلاعات بینایی و شنوایی در بافر اپیزویک یکپارچه می شود و ما یک بازده گفتاری داریم .

در افراد دچار لکنت فرایند Reorder کردن اطلاعات و تبدیل کد بینایی به کد فنولوژیک کندتر از کودکان عادی رخ می دهد. پس میتوان اختلال در کد کردن اطلاعات بینایی و شنوایی را از علل مرتبط با لکنت نام برد .

نگارش : شیوا جان محمدی ( دانشجوی دکتری علوم اعصاب )