پرسش پنجاه و سه: سلام خدمت دکتر پیشیاره. من دختری دارم که ۸ ماهه است. از ۴ ماهگی متوجه شدم که غان و غونش کم شده بود پرس وجو کردم گفتن احتمالا بخاطر دندون هست. دو سه بار هم متخصص اطفال بردم گفتن خانوم حساس نباش. قد و وزن و دور سرشم نرمال بود. گذشت و گذشت یک ماه دیگه دیدم کلا غان و غونش قطع شد سکوت مطلق شد. حتی نمیخندید به زور میخندید اونم لبخند؛ یعنی بازیهاش همه بی صدا. حتی یه آااا هم نمیگفت. ۶ ماه و نیم شد این مسئله منو نگرانتر کرد بردم دکتر ایشون نوار مغز گرفتن و آزمایشات متابولیک و چند تا آزمایش دیگه هم انجام دادن که نتیجه همشون سالم بود. تشخیص دکتر تاخیر بود…. شربت پیراستام داد…

اینم بگم که الان بچم ۸ ماهشه وچهاردست وپا میره و ازجایی میگیره وایمیسه….

از ۶ ماه ونیم ک پیراستام رو میخوره خیلی تغییر کرده یعنی صدا درمیاره صداهایی مثل بووو باااا. ماااا. ععععمم. آاااا.

ولی هنوز مشکل ارتباطیش حل نشده همچنان با دیگران ارتباط نداره مثلا یکی میخندونش یا باهاش حرف میزنه فقط نگاهش میکنه و یکی میگیره بغلش همش پسش میزنه اون آدم وتو صورت اون آدم میزنه واصلا نمیخنده ب آدما….

فقط با خودم وهمسرم بازی میکنه ومیخنده اونم بازم ازخنده هاش راضی نیستم خیلی کم هست….

واینکه ارتباط چشمیش اینطورهس ک مواقع شیرخوردن نگاهم میکنه مواقع بازی نگاهم میکنه مواقع دراز کش نگاهم میکنه اما کوتاه هستش نگاهاش زیاد زل نمیزنه وزوم نمیکنه…؛ مثلا درحد ۱۰ ثانیه ای هس نگاهاش….

خیلی وقتا فرار میکنه ازبازی…دلش میخاد تنها بازی کنه انگار….

واینکه قلقلکش میدم جیغ میزنه وبیتابی میکنه ب جای خندیدن….

همش صورتشو محکم میماله ب بدن من و جیغ میزنه و بی تابی میکنه…نق ونوق میزنه….

تمرینای ارتباط چشمی روهم انجام میدم بهتره؛ اما بازم ارتباط چشمیش باغریبه ها خوب نیس و در رابطه با ارتباط گیریش واقعا درمونده شدم. چ راهی هست ک بتونم ب فرزندم کمک کنم ازتباط بگیره با دیگران. هرچی میرم اینوراونور ساکت میشه تا بیاییم خونه……

خواهش میکنم کمکم کنید….

اگه ایمیل دارید بهم بدید ک بیشتر توضیحات بدم درباره اش….

اگر هم ایمیل ندارید همینجا کمکم کنید…. .

پاسخ از دکتر ابراهیم پیشیاره: درود و سلام، وقت خوش.

رشد کودک ‏Development ‎‏ یک جریان مستمر و پیوسته است که به‌طور همه جانبه ‎ Holistic‏ ابعاد ‏مختلف را رشد می‌دهد و افت و اختلال در یک یا ‏دو بنیان مهم می‌تواند سبب بروز اختلال‌هایی Disorder‏ ‏بشود البته در صورتی که شدید نباشند و یا علائم زیاد و فراگیری نداشته باشند، ‏با توجه به حجم بسیار عظیم و ‏انبوه رشد نورون‌های عصبی در سیستم عصب مرکزی (مغز، ‏CNS‏)، بسیاری از این اختلال‌ها بهبودی ‏خودبه‌خودی ‏پیدا می‌کنند ولی نکته‌ی منفی و نگران کننده این است که اگر منتظر این فرآیند بهبود خودبه‌خودی بمانیم ‏ولی ‏این اتفاق رخ ندهد متأسفانه در پایان این دوره‌های بحرانی رشدی قرار خواهیم داشت و دیگر امکان ‏بازگشت ‏نخواهیم داشت و پروسه‌ی توانمندسازی رشد عصبی ‏‎ Habilitationبسیار بسیار مشکل خواهد شد ‏و نتایج حاصله هم قطعاً کیفیت ‏توان‌بخشی بهنگام و زودهنگام ‏Early Rehabilitation‏ را نخواهند داشت ‏و از طرف دیگر به تعداد جلسات بیشتر و دوره‌های زمانی طولانی‌تری به کاردرمانی (ارگوتراپی) ‏نیاز ‏خواهیم داشت که بالطبع مستلزم صرف هزینه‌های بالاتر خواهد بود. ‏ ‏

از دیدگاه یکپارچگی حسی (Sensory Integration) به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین رویکردهای رشته کاردرمانی (ارگوتراپی) در کودکان، یکی از دلایل کاهش صدا سازی و یا به اصطلاح قان و قون نمودن کودک می‌تواند مرتبط با سیستم تعادلی (وستیبولار) و همکاری آن با سایر سیستم‌ها نظیر حس عمقی (پروپریوسپتیو) در افزایش طول مدت نگاه و تماس چشمی (Eye Contact) باشد. پیامد این امر کاهش روابط اجتماعی است و تمایل به ماندن در یکجا و پرهیز از بازی‌های پرتحرک یا اجتناب از بازی‌های چندنفره. هر چند در مداخلات نوین و خاص رشد کودک در رشته کاردرمانی (ارگوتراپی) در کودکان‏ باید بافتار Context محیطی در نظر گرفته شود. منظور از بافتار عبارتست از میزان هیجان و شور و نشاط در محیط خانواده، استفاده از پردازش‌های صوتی بدون همراهی تصویر نظیر رادیو، محیط جذاب و دارای پویایی کامل، روابط اجتماعی با خانواده و اقوام و دوستان و …. .

البته گزارش شما در مورد فرزندتان شامل پرهیز از در آغوش گرفته شدن (اختلال رفتارهای اجتنابی در مورد حس عمقی) همراه با مالیدن صورت خود به اشیای مختلف (اختلال رفتارهای حس جویی به دلیل بالا بودن آستانه ثبت تحریک حسی در مورد حس لمسی) می‌باشد که از حس‌های ترکیبی نظیر قلقلک نیز اجتناب می‌کند و در حال حاضر سیستم عصب مرکزی ایشان توان پردازش این اطلاعات حسی و قابل استفاده نمودن آن‌ها در جهت پاسخگویی به تحریکات محیطی (یکپارچه نمودن حس‌ها: یکپارچگی حسی در دوران رشد کودک) را ندارد و همان طوری که در مطالب بالا ذکر گردید (پیشگفت)، هم می‌توان با استفاده از مداخلات طبقه بندی و کلاسه بندی شده (در این کودکان باید مراقب تحریکات زیاد و غیرمترقبه و شدید بود تا خدای‌ناکرده سبب بروز حالات تشنجی نگردد، لطفاً در این زمینه به پاسخ‌های اینجانب در مورد تشنج در بخش پرسش و پاسخ سایت دفتر کاردرمانی پیشیاره مراجعه فرمایید) بر مبنای رویکرد یکپارچگی حسی اقدام نمود که در این روش و در سنین پایین و اختلالات خفیف تمریناتی را به‌طور مشاوره‌ای و ماهانه یکبار به خانواده آموزش می‌دهیم تا در منزل انجام بدهند و در صورت عدم روند بهبود به‌طور هفته‌ای یکبار مراجعه به کاردرمانی کودکان انجام خواهد شد و حالت دوم هم این است که می‌توان منتظر روند بهبود خودبه‌خود رشد سیستم عصبی مرکزی بود البته باید خطری را هم که در بالا گفتم در نظر گرفت.

سپاس فراوان از پرسش ارزشمندتان * سربلند باشید.

ابراهیم پیشیاره – دفتر کاردرمانی رشد