بررسی عوامل تاثیر گذار بر اختلال یادگیری خواندن در دانش آموزان
نویسنده : هانیه باباصفری، کارشناس کاردرمانی ، دفتر کاردرمانی پیشیاره، تهران، ایران.
کودکان دارای اختلال یادگیری با توجه به داشتن هوش طبیعی, با مشکل یادگیری مواجه می باشند و زمانی تشخیص داده میشوند که پیشرفت در آزمون های استاندارد شده برای خواندن,ریاضیات یا بیان نوشتاری به طور قابل ملاحظه زیر حد مورد انتظار برحسب سن,سطح تحصیلات و سطح هوشی می باشد. در میان ناتوانیهای یادگیری ,نارساخوانی, درصد بالاتری را به خود اختصاص می دهد.
خواندن مهارتی ابزاری است برای رسیدن به هدف های دیگر مثل خواندن صورت مسئله ریاضی,درک پیام,لذت بردن از خواندن داستان ها و… .
نارساخوانی نوعی دشواری یادگیری است که به صورت خاص بر تحول و رشد خواندن و مهارت های مرتبط با زبان اثرگذار است.
مشکل خواندن,تنها موضوع قابل بررسی در دانش آموزان با نارساخوانی نمی باشد,به نظر میرسد که دانش آموزان با نارساخوانی در زندگی روزمره و مهارت های اساسی دیگری نیازمند کمک هستند. پژوهش ها حاکی از آن است که مهارت های اجتماعی دانش آموزان نارساخوان در مخاطره قرار دارد.
مشکلات گوناگونی در خواندن سبب اختلال در خواندن می شود که بعضی از آنها به قرار زیر هستند:
مشکلات مربوط به واج شناسی، مشکلات در رمزگشایی، دشواری در روان خوانی، مشکلات در درک مطلب، مشکل در نحو و دستور زبان و مشکل در معنا شناسی.
برخی از عوامل که بر اختلال یادگیری خواندن موثر است به شرح زیر است:
۱-تاثیر هوش کلامی و غیرکلامی در نارساخوانی-نادرست نویسی:
در مقایسه هوش کلامی و غیرکلامی دانش آموزان نارساخوان-نادرست نویس با دانش آ؛موزان عادی, تفاوت معناداری بین میانگین اشتباه در خواندن و نوشتن در دانش آموزان نادرست خوان-نادرست نویس با دانش آموزان عادی وجود دارد.
۲-تاثیر ادراک بینایی در اختلال خواندن:
بینایی گسترده ترین نظام حسی انسان و حس غالب در درک جهان خارج محسوب می شود. بینایی با داده های حسی دیگر و تجارب گذشته یکپارچه می شود تا فرد بتواند با محیط خود تطابق پیدا کند.ادراک بینایی نتیجه درک و شناخت محرک بینایی است.برای اینکه فرد بتواند از عهده دار فعالیت ها و تکالیف روزمره خود بربیاید,نیاز به پردازش اطلاعات بینایی دارد و در صورتیکه درک بینایی در فرد دچار مشکل شود, عملکرد او در فعالیت های روزمره دچار اشکال می شود. کودکان نارساخوان بیش از بیش از کودکان عادی به مشکلات ادراکی-دیداری یعنی مشکلات در سازماندهی و تعبیر و تفسیر محرک های حسی دیداری دچارند.
۳-تاثیر کاکردهای اجرایی در اختلال خواندن:
کارکردهای اجرایی مجموعه اعمالی است که فرد برای خود و هدایت خود انجام می دهد تا رفتار هدف مدار,خودمهارگری و بیشینه سازی پیامدهای آینده را به اجرا در بیاورد.از جمله کارکردهای اجرایی,فراشناخت است که نقش مهمی در یادگیری دارد که شامل آگاهی و دانش یادگیرنده از تفکر یادگیری است. نتایج حاصل از پژوهش ها حاکی از آن که دانش آموزان با نارساخوانی در این محدوده توانایی کافی ندارند. همچنین ضعف حافظه فعال دانش آموزان با نارساخوانی به دفعات مورد تایید قرار گرفته است.پژوهش ها حاکی از آن است که اطلاعات اجتماعی به صورت مجزا به حافظه فعال اجتماعی مربوط و در آن پردازش می شوند که این مسئله بر اهمیت حافظه فعال در تعاملات اجتماعی تاکید دارد.
۴-تاثیر اختلالات زبان بر اختلالات یادگیری:
زبان,به عنوان اصلی ترین ابزار ارتباطی انسان با سایر افراد جامعه,نقش مهمی در رشد ذهنی کودک ایفا می کند.بین اختلالات زبان و اختلالات یادگیری رابطه مستقیمی وجود دارد . تحقیقات نشان داده در کودکانی که مبتلا به اختلالات یادگیری هستند به علت وجود نارسایی هایی که در فرایند حافظه و پردازش مهارت های زبان,ظرفیت زبان و رفتار دچار محدودیت شده و اغلب دارای خزانه لغات محدودی می باشند که باعث شده در صحبت کردن به جای عبارات پیچیده از عبارات ساده استفاده کنند.
۵-تاثیر والدین بر اختلال یادگیری خواندن:
خانواده اولین و اصلی ترین نهاد جامعه پذیری کودکان است.از این رو والدین نسبت به فرزندانی که دارای اختلال یادگیری خواندن هستندوظایف بیشتری بر عهده دارند.پیشنهاد می شود والدین در مورد اختلال فرزندشان با افراد خانواده و دوستان صحبت کنند.همچنین خانواده موظف است شرایط زندگی سالم اعم از خواب,تغذیه و ورزش را برای کودک دارای اختلال یادگیری فراهم کنند زیرا در بهبود تمرکز فرد اثرگذار است. والدین این کودکان می بایست در زمینه اختلال فرزند خود و همچنین درمانها ,خدمات و نظریه های جدید مطالعه کنند. نظارت والدین بر فرزندان,سهیم شدن آنها در کارهای مدرسه آنها و شرکت در فعالیت های یادگیری خانه از تاثیرگذار ترین عوامل خانوادگی هستند که با اختلال یادگیری ارتباط دارند.
۶-تاثیر آموزش مستقیم بر اختلال یادگیری خواندن:
آموزش مستقیم بهترین شیوه برای حل مشکلات دانش آموزان دارای اختلالات یادگیری ویژه است. آموزش مستقیم ,بیشتر از هر برنامه آموزشی دیگری به وسیله نتایج تحقیقات آزمایشی مورد تایید و حمایت است.
آگاهی واجی , عمیق ترین سطح آگاهی واج شناسی می باشد و برای موفقیت در املا و خواندن نقش اساسی دارد. آموزش مستقیم به همراه آگاهی واج شناختی برای دانش آموزان دارای اختلال یادگیری و بدون اختلال یادگیری مفید است. گرینی ,تانمر و چاپمن(۱۹۹۷)معتقدند دانش آموزانی که در خواندن با مشکلاتی رو به رو هستند, زمانی از آموزش بهترین نتیجه را خواهند گرفت که شیوه های گوناگون آموزش,آموزش مستقیم مهارتهای رمزگردانی الفبایی, فرصت زیاد برای تمرین,دریافت بازخورد و رشد مهارت ها و راهبردهای شناسایی کلمه در هنگام خواندن,باهم ترکیب شوند.
با آموختن پنج دسته از قابلیت ها به کودکان می توان از ایجاد اختلال در خواندن آنان پیشگیری کرد. این قابلیت ها شامل قابلیت در روان خوانی,دانش جهادی,کاربرد انعطاف پذیری راهبرد ,انگیزش و خواندن مداوم هستند.
نتیجه گیری: هوش کلامی دانش آموزان عادی بیشتر از کودکان نارساخوا است و به طور معمول هوش غیرکلامی دانش آموزان عادی با هوش کلامی آنها تفاوت معناداری ندارد. درک بینایی در دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ضعیفتر از درک بینایی دانش آموزان عادی است. دانش آموزان نارساخوان در محدوده کارکرد های اجرایی توانایی کافی ندارند.کودکانی که مشکل یادگیری دارند عموما دارای اختلال زبانی نیز هستند.خانواده موظف است برای کودک شرایط مناسب جهت درمان اختلال را فراهم کند.آموزش مستقیم به همراه آگاهی واج شناختی برای دانش آموزان دارای اختلال یادگیری و بدون اختلال یادگیری بسیار مهم است.
REFERENCES:
۱-Giuliani,G,A&Pirandello.R.Teaching students with learning disabilities
۲-Schneck,C,M”Visual perception.occupational therapy for children”,۳۴۷-۸۶,۲۰۰۵
