از سال ۱۹۸۳، مرکز درمانی اوتیسم آمریکا برنامه های آموزشی مبتکرانه ای را برای والدین و متخصصینی که با کودکان اوتیسم کار می کنند ایجاد کرده است. برنامه ی سانرایز برنامه ای مدون و جامعی است که به خانواده ها و مراقبان کمک می کند تا کودکان دارای اختلال طیف اتیسم خود را در همه‌ی زمینه های یادگیری، تحولی، ارتباطی و یادگیری آموزش دهند. این روش دارای تکنیکها، راهبردها و اصول موثری است و برنامه ی آن کودک محور، خانگی،پر انرژی و جذاب می باشد.
برنامه‌ی سانرایز را بری نیل کافمن و همسرش ساماریا کافمن زمانی که پسرشان را به عنوان یک اوتیستی شدید و غیر قابل درمان تشخیص دادند به وجود آوردند. برنامه بی نظیر کافمن که از روشهای درمانی موجود پیشی گرفته کودک خاموش و غقب مانده‌ی خود را با ضریب هوشی ۳۰ به یک جوان با توانایی کلامی بالا ، از نظر اجتماعی قوی و باهوش تبدیل کرد. اکنون راون کافمن فرزند آنها بدون اینکه هیچ یک از علایم سابق خود را داشته باشد از دانشگاه آیوی لیگ فارغ التحصیل شد و هم اکنون به خانواده ها و افراد دارای اختلال طیف اوتیسم در مرکز درمان اوتیسم آمریکا آموزش می دهد.
روش درمانی سانرایز چگونه انجام می شود؟ روش درمانی به این شیوه است که والد با تقلید از رفتارهای تکراری کودک، همراه وی می‌شود و زمانی که رفتاری بهنجار نشان دهد او را تشویق می کند تا آن رفتار شکل بگیرد و یا اگر علاقه اجتماعی نشان دهد پدر و مادر از این فرصت استفاده می کنند تا رفتارهای اجتماعی را به وی آموزش دهند. در آموزش رفتارهای اجتماعی مهارتهای اساسی زیر مورد تاکید قرار می گیرد:
- ارتباط چشمی و ارتباط غیرکلامی
- ارتباط کلامی
- دامنه توجه فعال
انعطاف پذیری هر یک از این مهارتهای مذکور زیرمجموعه هایی دارد و هر یک از زیرمجموعه ها دارای پیوستاری از ۱ تا ۵ است.بر اساس این پیوستار خط پایه‌ی کودک را تعیین می کنیم و بعد برای کودک برنامه ای یک ماهه طرح ریزی می نماییم تا پله پله مراحل ترقی را طی کند و در مهارتهای مذکور بهبود یابد وبه سبب، مهارتهای اجتماعی اش تقویت شود.
چه عاملی سانرایز را متفاوت کرد است؟
برنامه‌ی سانرایز اولین برنامه ای بود که می گفت کودکان دارای اختلال طیف اتیسم پتانسیل رشد و بهبودی را دارند. در این روش، کودکان به برنامه ملحق می شوند تا ما به سمت آنها برویم. این برنامه والدین را به عنوان معلمان، درمانگران و جهت دهندگان کلیدی و خانه را غنی‌ترین محیط برای کمک به فرزندان تلقی می کند. برنامه سانرایز پیشنهاد می کند که احترام به کودک و مراقبت ژرفناک از وی مهمترین عامل تاثیر گذار در برانگیختن کودک به یادگیری است و عشق و پذیرش را بخش پر معنای فرایند هر تدریسی کرده است.
اصول و تکنیکهای برنامه‌ی سانرایز چگونه برای کودکان دارای اختلال اوتیسم مفید است؟ . ملحق شدن به رفتارهای تکراری و آیین گونه‌ی کودک کلید ورود به این رفتارهاست و ارتباط چشمی، رشد اجتماعی و بازی با دیگران را تسهیل می کند. آموزش از طریق بازی های تعاملی باعث ارتباط و جامعه پذیری معنادار و موثری می شود. با استفاده از انرژی، هیجان و شور وشوق کودک درگیر می شود و باعث عشق مداوم در یادگیری و تعامل می گردد. با استفاده از نگرش خوشبینانه و به دور از قضاوت، لذت و توجه کودک افزایش می یابد. پدر و مادر رابه عنوان مهمترین و پایدارترین منابع آموزش و الهام بخش کودک می داند. ایجاد یک محل بازی/ کار بدون عوامل حواس پرتی و ایمن محیط را برای یادگیری و رشد فراهم می کند.
