پرسش نوزدهم : سلام.از خانوم دکتر یا هرکس دیگه ای که در رابطه با مشکل من اطلاعاتی داره خواهش میکنم کمکم کنه.دختره من با دور سر ۳۱.۵ با نه ماه بارداری کامل به دنیا اومد.وتا چهار ماهگی ماهی یک سانت به دور سرش اضافه میشد ولی الان که پنج ماهش پر شد چیزی به دور سرش افزوده نشد.و در سن پنج ماهگی دور سرش ۳۵.۵ است.دکتر مغزاعصاب در اصفهان تشخیص میکروسفال دادن و چون سوچرهای جمجمه باز بود گفتن نیاز به عمل نداره.و هیچ دارویی ندادن.تا این هفته که دچار تشنج شد (تا چنددقیفه سرش و چشماش به یه طرف خیره شد و بعد خوابش برد) که دکتر براش قرص فنوباربینال نوشت.و گفت برا رشد نکردن دور سرش هیچ درمانی نیست و علتش هم ازدواج فامیلی هست.در ضمن دخترم از هر لحاظ باهوش و از نظر تکامل حرکتی همانند دیگر هم سننان خود است.سوال من این است آیا با این شرایط راهی برای درمان دخترم در تهران خارج یا …..هست؟از هر کسی پیامم رو میخونه تقاضا دارم هر اطلاعاتی که در این باره داره بهم بگه.یا حتی تجربیاتتون در این زمینه.
پاسخ از دکتر پیشیاره:
درود و سلام
وقت خوش
دوست ارجمند، در خصوص موضوع رشد دور سر کودک باید به عرض برسانم که یکی از مهمترین شاخصه های رشدی همین بحث اندازه ی دور سر کودک می باشد که پس از بررسی مواردی نظیر طول مدت بارداری، تناسب دور سر، وزن و قد کودک، سابقه ی خانوادگی پدر و مادر، در نظر گرفتن شیب افزایش دور سر به موضوع پاتولوژیک بودن یا هنجار بودن آن پرداخته می شود. میکروسفالی ثانویه بسیار بهتر از نوع اولیه آن می باشد، بطور کلی بروز هرگونه آسیب عصبی در سنین پائین تر باعث بروز اختلالات و مشکلات بیشتر و شدیدتر خواهد شد، اهمیت میزان دور سر به حدی است که کوچک بودن شدید آن میتواند موجب بروز اختلالات آموزشی و ذهنی گردد و در موارد بسیاری نیز بزرگ بودن اندازه ی دور سر و قرار گرفتن آن در حد ماکزیمم آن ارتباطات محسوس و معناداری با بروز اختلال اوتیسم در کودکان دارد.
بنظر میرسد که کودک تان دچار مشکل میکروسفالی از نوع ثانویه می باشد، در این مواقع بررسی و تحت نظر گرفتن ایشان بطور مرتب و توجه به شیب افزایش رشد دور سر میتواند نکته ای حائز اهمیت باشد که در صورت موارد شدید باید حتی پیش از بروز تشنج ها (زیر نظر پزشک متخصص مغز و اعصاب کودکان )، دارو درمانی را شروع نمود.
ولی در خصوص اقدامات مربوط به حیطه توانبخشی و اقدامات پیشگیرانه باید خدمتتان عرض کنم، اصلی ترین گام اینست که از بروز و فراهم آمدن زمینه شکل گیری تشنجهای بعدی ایشان پیشگیری کنیم (البته قطعا و حتما همراه با دارو درمانی دقیق و منظم) .
همانطوریکه در جدول هرم یکپارچگی حسی دیده میشود (در کتابی بنام مبانی یکپارچگی حسی که من آنرا تالیف نموده ام و توسط آموزش و پرورش ، انتشارات مدرسه به چاپ رسیده است)،
و در همچنین در نمودار آمده است :
باید به اهمیت امر کاهش اضطراب مادر و افزایش رابطه ی لمسی مادر و کودک (به عنوان پایه ها و ستونهای اصلی رشد عصبی مغز و افزایش عملکردهای مهاری در جهت کاهش تحریک بیش از حد توان مغزی و بالطبع پیشگیری از بروز احتمالی تشنج ) توجه ویژه نمود، البته از ماساژهای تخصصی- عصبی آرامش بخشی نوزادان و کودکان در این زمینه بسیار موثر خواهد بود، در کنار این امر باید از عوامل تحریک کننده و تشنج زا نیز پرهیز نمود، عواملی مثل بیخوابی و تنش های عصبی زیاد، قرار گرفتن در محیطهای دارای شدت نور و صدای زیاد همراه با رقص نور، دریافت نمودن تحریکات بیش از اندازه ی سرعت های چرخشی مثل تاب و اسباب بازیهای دارای سرعت و چرخش زیاد در شهر بازیهای کودکان یا چرخ و فلک های بلند، تغییر ارتفاع ناگهانی و زیاد، افت و کاهش شدید فشار خون. همچنین باید در هنگام خواب از بوهای گرم و آرامش بخش استفاده نمود.
متاسفانه در هیچ کجای دنیا در عرصه اقدامات پزشکی هنوز راهکار خاصی در این زمینه وجود ندارد ولی اگر بتوان میزان و شدت و تواتر بروز تشنج در این کودکان را کاهش داد، قطعا شرایط بهتر و مساعدتری برای این کودکان وجود خواهد داشت. با سپاس فراوان از پرسش ارزشمندتان
ابراهیم پیشیاره- دفتر کاردرمانی رشد
