چگونه به کودکان کمک کنیم تا قلم را به درستی در دست بگیرند؟ راهنمایی برای والدین و مربیان

یکی از چالش‌های رایج در میان کودکان، به‌ویژه آن‌هایی که تازه وارد مدرسه می‌شوند، نحوه صحیح در دست گرفتن قلم است. این مهارت ظریف حرکتی نه تنها بر کیفیت نوشتار کودک تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند بر سرعت یادگیری، اعتماد به نفس و حتی وضعیت بدنی او نیز تأثیرگذار باشد. به عنوان یک کاردرمانگر و روانشناس مشاوره، در این مطلب به بررسی این مشکل، علل آن، راهکارها و تمرین‌های عملی برای بهبود مهارت‌های نوشتاری کودکان می‌پردازیم.

کدام کودکان بیشتر با این مشکل مواجه می‌شوند؟

مشکل در دست گرفتن صحیح قلم می‌تواند در کودکان مختلف دیده شود، اما برخی گروه‌ها بیشتر در معرض این چالش هستند کودکان با تون عضلانی پایین: کودکانی که عضلات دست و انگشتان ضعیفی دارند، ممکن است در نگه‌داشتن قلم به شکل صحیح مشکل داشته باشند.

کودکان با اختلالات هماهنگی حرکتی: اختلالاتی مانند دیسپراکسی می‌تواند بر توانایی کودک در انجام حرکات ظریف تأثیر بگذارد

 کودکان با مشکلات حسی: برخی کودکان ممکن است به دلیل حساسیت بیش‌ازحد یا کم‌حسی در دست‌ها، در گرفتن قلم مشکل داشته باشند

کودکان با تأخیر رشدی: کودکانی که در رشد مهارت‌های حرکتی ظریف تأخیر دارند، ممکن است دیرتر از همسالان خود قلم را به درستی در دست بگیرند

چگونه مشکل در دست گرفتن قلم را تشخیص دهیم؟ 

کودک قلم را با فشار زیاد یا خیلی کم در دست می‌گیرد. 

دست کودک هنگام نوشتن خیلی زود خسته می‌شود. 

نوشته‌های کودک ناخوانا یا نامرتب است. 

کودک از درد دست یا خستگی هنگام نوشتن شکایت می‌کند. 

قلم را با انگشتان نامتعارف (مثلاً با مشت) در دست می‌گیرد.

 

راهکارها و تمرین‌های عملی برای بهبود مهارت‌های نوشتاری 

تقویت عضلات دست و انگشتان 

بازی با خمیر بازی: ورز دادن خمیر بازی به تقویت عضلات دست کمک می‌کند

استفاده از قیچی کودکانه: بریدن کاغذ با قیچی باعث تقویت هماهنگی بین انگشتان می‌شود

بازی با پینچرها: استفاده از ابزارهایی مانند پینچر یا انبرک‌های کوچک برای برداشتن اشیاء ریز مانند مهره یا دکمه

آموزش نحوه صحیح گرفتن قلم

استفاده از قلم‌های سه‌وجهی: این قلم‌ها به دلیل طراحی خاص، به کودک کمک می‌کنند تا قلم را به درستی در دست بگیرد. 

تکنیک “سه انگشت”: به کودک آموزش دهید که قلم را بین انگشت شست، اشاره و وسط نگه دارد. 

استفاده از وسایل کمکی: ابزارهایی مانند گریپر یا دستکش‌های مخصوص می‌توانند به کودک در یادگیری نحوه صحیح گرفتن قلم کمک کنند. 

بهبود هماهنگی چشم و دست 

 نقاشی و رنگ‌آمیزی: این فعالیت‌ها به کودک کمک می‌کنند تا کنترل بهتری روی حرکات دست خود داشته باشد. 

– بازی با پازل: چیدن قطعات پازل باعث تقویت هماهنگی بین چشم و دست می‌شود. 

– نوشتن روی سطوح مختلف: نوشتن روی تخته سیاه، کاغذهای بزرگ یا حتی شن می‌تواند به کودک کمک کند تا حرکات دست خود را بهتر کنترل کند. 

ایجاد محیط مناسب برای نوشتن 

– صندلی و میز مناسب: ارتفاع میز و صندلی باید متناسب با قد کودک باشد تا او در وضعیت مناسبی بنشیند. 

– نور کافی: محیط نوشتن باید نور کافی داشته باشد تا کودک مجبور نباشد برای دیدن کاغذ، سر خود را خم کند. 

– استفاده از کاغذهای خط‌دار: کاغذهای خط‌دار به کودک کمک می‌کنند تا اندازه و فاصله حروف را رعایت کند. 

نتیجه‌گیری

مشکل در دست گرفتن صحیح قلم در کودکان می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، اما با تشخیص به‌موقع و انجام تمرین‌های مناسب، می‌توان این چالش را برطرف کرد. به عنوان والدین یا مربیان، مهم است که صبور باشید و کودک را تشویق کنید تا با انجام فعالیت‌های جذاب و هدفمند، مهارت‌های نوشتاری خود را بهبود بخشد. اگر مشکل کودک شدید یا پایدار است، مشاوره با یک کاردرمانگر یا روانشناس کودک می‌تواند راهکارهای تخصصی‌تری را در اختیار شما قرار دهد.