برای توانمند سازی کودک خود باید از سنین کم به فکر باشید
رشد مهارت های کودک زمان خاصی دارد
این روزها والدین توجه خاصی به کودکان خود دارند و جامعه به سمت فرزند پروری پیش می رود. در همین راستا یکی از کارهایی که باید والدین انجام دهند مهارت های حسی و حرکتی و فکری بوده است. یکی از روش هایی که در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرد، کاردرمانی است. در این روش توانمند سازی عصبی انجام می شود که چند بخش را شامل می شود. این کار در حیطه کودکان سالم انجام می شود و نتایج قابل قبولی در زمینه رشدی کودک به همراه دارد. دکتر ابراهیم پیشیاره، دکترای تخصصی علوم اعصاب شناختی و کارشناس ارشد کاردرمانی درباره کسب مهارت های لازم در زمینه های گوناگون روش هایی را پیشنهاد می دهد که با هم می خوانیم.
بازی کودکان را مدیر می کند
یکی از الگوهای مهمی که در بازی درمانی مطرح است پرخاشگری است. کودکانی که نمی توانند با استفاده از بیان کلمات مشکلات شان را مطرح کنند یا می خواهند قدرت رهبری داشته باشند با کمک بازی درمانی بهبود می یابند. برخی والدین از دنباله رو بودن فرزندشان نگران هستند و می ترسند که مورد سوء استفاده قرار گیرد. بازی درمانی بر مدیریت کودک بر خود نیز می تواند کار کند و وقتی کودک در این جایگاه قرار می گیرد دیگر نگرانی وجود ندارد.در این حالت بازی ها هدفمند است و در جهت الگوهای هماهنگی بدنی چشمی و تنه ای است. بازی درمانی در رفع پرخاشگری کودکان نیز موثر است.
افزایش توجه با تقویت دیداری
اگر والدین بخواهند در زمینه افزایش تمرکز فرزندشان عمل کنند باید بدانند که راه های مختلفی برای این کار وجود داردکه یکی از آنها تقویت ادراک بینایی است. به منظور ارتقای سطح توجه و تمرکز کودکان می توان از روشی به نام ” اتاق تاریک ” استفاده کرد که در مراکز کاردرمانی این کار انجام می شود. با کمک این روش ادراک دیداری و شنیداری کودک تقویت می شود و کارکردهای توجه دیداری، حافظه دیداری، ادراک عمق دیداری، هماهنگی چشم و دست، کنترل محیط از راه دور و …. با استفاده از ادغام فناوری های رایانه ای اجرا می شود. به این ترتیب کودک در یک آکوستیک قرار می گیرد و از حرکات نور برای رشد مغزی یکسری مهارت های بینایی در او استفاده می شود.
بازی کودک را دست کم نگیرید
بازی فعالیتی است که کودک طی آن درک می کند، در می یابد، احساس راحتی می کند و به عنوان بخش تفکیک ناپذیری از دنیای خود از آن برای ایجاد ارتباط، مبادله و آزمایش، یکی کردن و تسلط بر واقعیت های خارجی استفاده می کند. از این نظر می توان گفت که بازی امکان درک، تشخیص، برقراری رابطه کاری، تسهیل بیان کلامی، برون ریزی تنش و مطالب ناخودآگاه را فراهم می کند. بازی روشی سودمند برای نمایش احساس هایی مانند ناکامی، طرد شدگی، حسادت، پرخاشگری، شادی، عشق، نفرت، اضطراب، احساس گناه یا جبران آنهاست و حتی می تواند تکرار تجربه های واقعی و جزئیات زندگی باشد که با خیالبافی ها آمیخته شده اند و گاهی طی آن بر جنبه هایی متمرکز است که اگر چه جزئی هستند اما اهمیت زیادی برای کودک دارند و سبب تحریک هیجانی و خیالبافی های او می شوند. به عنوان مثال کودکی که از رفتار معلم خود ترسیده و از او بدش می آید، ممکن است در قالب یک صحبت معمولی یا مشاوره روانشناسی ادعا کند که معلمش را دوست دارد چون تصور می کند دوست نداشتن معلم، احساسی ضدارزش است و دیگران ممکن است او را به خاطر این قضیه سرزنش کنند، در صورتی که در حین اجرای بازی وقتی فرد نقش معلمی بی رحم را در نظر گرفته است و در حال تنبیه یک عروسک است و آن را با حرص لگدمال می کند، آنچنان شیفته بازآفرینی صحنه است که تسلطی بر حالات هیجانی چهره اش نداشته و احساس ناخودآگاه و واقعی اش را بازتاب می کند.
بازی درمانی چه می کند؟
بازی درمانی معمولا ۲ بعد فردی و گروهی را شامل می شود و اهداف زیادی را دنبال می کند. از آنجا که بیشتر خانوداده ها تک فرزند هستند و فضایی برای رشد مهارت های اجتماعی پیدا نمی کنند، بازی درمانی در درجه اول به دوست یابی آنها کمک می کند. بعد از دوست یابی در بازی درمانی نظریه ذهن مطرح می شود که به کودک کمک می کندتا در تداوم دوستیابی مشکلی نداشته باشد. این نظریه وجود دارد که کودکان از حدود ۴-۳ سالگی درباره هیجانات، تمایلات و باورهای دیگران نوعی فرضیه سازی ذهنی دارندکه آن را نظریه ذهن می خوانند. وقتی کودک نسبت به حالات هیجانی خود آگاه باشد. می تواند از توانایی وانمودسازی استفاده کرده و حالات هیجانی خود را به موجودات بی جان یا به افراد دیگر نسبت دهد و بفهمد که واقعیت در تصور افراد دیگر می تواند متفاوت از واقعیت برای خود آنها باشد.
ماساژدرمانی ، اولین مهارت والدین
ماساژهای تخصصی و درمانی با هدف کاهش حساسیت های لمس، بهبود ارتباطات و تعاملات والدین کودک، کاهش اضطراب و هراس های دوران کودکی، افزایش تحمل روانی کودکان، افزایش احساس لذت بخش آرامش و تن آگاهی، بهبود مهارت های سیستم لمسی –تعادلی و …. می تواند به کودک کمک کند. والدین باید بدانند هر مانور حرکتی روی پوست را نمی توان ماساژ نامید. ماساژ انواع مختلفی دارد و به نوع عمده عمومی و اختصاصی تقسیم می شود.کاری که می توان با ماساژ انجام داد تقویت حس لمس است. سیستم پردازشحسی سیستم غالب در تکامل رشد کودک است. این روش در مورد کودکانی که زود به دنیا آمده اند و کودکان بیش فعال و اوتیسم باید مورد بازبینی قرار بگیرد. اگر والدین کودکی از بی قراری شبانه کودک خود کلافه است این کودک در مقایسه با کودکی که شب ادراری دارد، بدون شک باید ماساژ متفاوتی دریافت کند. با توجه کامل به برخی نشانه های لمسی و بینایی می توان برخی اختلالات مانند اوتیسم حتی در ۶ ماهگی تشخیص داد.
چه اسباب بازی هایی را برای او انتخاب کنید
یکی از مسائل جزئی اما بسیار مهم انتخاب وسایل بازی توسط کودک است. این انتخاب نشان از علاقه مندی کودک دارد و در برگیرنده معانی نمادینی هم هست که توسط خیالبافی ها، آرزوها و تجربه های واقعی او محصور شده اند. به عنوان مثال علاقه به استفاده از چسب مایع، گوشی پزشکی و سرنگ، چوب و شمشیر، وسایل آرایشی روزنامه و …. هر کدام معنای خاص دارد. اسباب بازی های مورد استفاده در بازی های برون فکنی کودکان به طور عمده شامل مردان و زنان کوچک چوبی، اتومبیل، خانه، توپ، شن، مداد، رنگ، وسایل خانه و ….. است. اندازه کوچک این اسباب بازی ها و تعداد و تنوع شان کودک را قادر می سازد خیالبافی ها و تجارب خود را در سطح وسیعی بیان کند. برای رسیدن به این اهداف بهتر است اسباب بازی ها از نوع مکانیکی نباشند و تنها در رنگ و اندازه با یکدیگر متفاوت باشند. همین سادگی وسایل است که کودک را قادر می سازد از آنها در شرایط مختلف و بر اساس موضوعاتی که در بازی او خواهد آمد به صورت خیالی یا واقعی استفاده کند. بازی درمانی با این سبک بسیار حساس است و هر نوع رفتار غیر کارشناسی در این زمینه کودک، به وجود آمدن احساس بدبینی در کودک و حتی تاثیر معکوس می شود به همین دلیل والدین نباید خود دارد عمل شوند و پیش از اقدام به هر کاری با یک بازی درمانگر مشورت کنند.
