نویسنده : شیوا جان محمدی ، کارشناس ارشد کاردرمانی ،دانشجوی دکتری علوم اعصاب، دفتر کاردرمانی پیشیاره، تهران، ایران.

به نظر می رسد که ادراک حسی از ناحیه ای از پوست هنگامی که خودمان آن را لمس می کنیم، کاسته می شود. تشخیص تفاوت بین لمس بدنی توسط خود فرد و یا دیگران اهمیت ویژه ای دارد و کودکان به خودآگاهی بدنی-حسی بدنشان به طور عمده از طریق لمس شدن توسط دیگران دست پیدا می کنند. مشکلات ادراک خود مانند توانایی تشخیص اعمال و رفتاری که فرد انجام می دهد در شماری از نابهنجاری های اعصاب و روان مشاهده می شود. اغلب افراد نمی توانند با لمس و قلقلک دادن خودشان بخندند ولی در انواعی از اختلال اسکیزوفرنی فرد می تواند این کار را انجام دهد و بنظر می رسد که مغز آنها ادراک حسی متفاوتی نسبت به این موضوع از خود نشان می دهد.

محققان دانشگاه لینکوپینگ در سوئد در مطالعه ای به این موضوع پرداخته اند که در سیستم عصبی در اثر لمس بدن توسط دیگران چه اتفاقاتی می افتد و آن پردازش ها را با زمانی که خود فرد به بدن خود دست می زند، مقایسه کرده اند. آنها نشان داده اند که مغز پردازش های مربوط به ادراک حسی را زمانی که به بدن خود دست می زنیم کاهش می دهد.

نتایج این مطالعه با نظریه ای در مورد مطالعات مغز منطبق است که بر اساس آن مغز تلاش می کند تا نتایج حسی هر عملی را پیش بینی کند. این بدان معناست که مغز نسبت به ادراک حسی که بدن خود فرد برای خودش ایجاد می کند چندان اهمیتی نمی دهد زیرا نتایج آن را می داند. تفاوت واکنش عصبی به خاستگاه اثر (لمس یا ضربه به بدن) حتی قبل از آغاز پردازش اطلاعات در مغز از نخاع آغاز می شود.

جالب اینکه در این مطالعه وقتی به دست فرد به طور همزمان بوسیله رشته هایی با ضخامت های مختلف ضربه زده می شد و خودش هم اینکار را انجام می داد یا توسط فرد دیگری انجام می شد، ادراک حسی ایجاد شده توسط خود بدن باعث کمرنگ شدن واکنش های مغز به احساسات تجربه شده توسط سایر ضربه ها می شد. شاید به همین علت باشد که وقتی دستمان محکم به میز یا در برخورد می کنند فورا دست خود را بر روی آن قرار می دهیم.